Ailesel ve Genetik Meme Kanseri

Doç. Dr. Mustafa Emiroğlu

Meme kanseri için pek çok risk faktörü bulunmaktadır. Bunların içinde aileselite ve genetik yatkınlık en güçlü risk faktörlerindendir. Meme kanserlerinin nedenleri açısından bakılacak olursa: %8-10 genetik meme kanseri, %20 ailesel meme kanseri yaklaşık olarak %70 rastgele gelişen (sporadik) meme kanserleri olarak sınıflandırılmaktadır.

 

Ailesel meme kanseri ve genetik meme kanseri yüksek risk kabul edilerek yakın takip ve önleme çalışmaları ile meme kanserinden kurtulabilmektedir. Bu açılardan değerlidir. Ülkemizde bu konularda son yıllarda genetik testlerin yapılması konusunda gelişmeler olmuştur.

 

Genetik (kalıtımsal) meme kanseri nedir?

İnsanın tüm bedeni ve şeklini tanımlayan genetik kodlarımızdır. bu kodların bazılarında oluşan bozukluklar meme kanseri gelişmesine neden olmaktadır. Son yıllarda meme kanseri açısından yüksek riskli genetik bozuk kabul edilen BRCA1, BRCA2, P53, PALB2, PTEN ve CDH1 genlerinde olmaktadır. Bu genetik bozukluğu olanlarda 75 yaşına kadar meme kanser gelişme risk %84 dir. Son derece yüksek bir risk bu. Bu genetik bozuklukları %70’ninde BRCA1 ve2 bozukluğu saptanmaktadır.

BRCA1 gen bozukl

uğu olanlarda 75 yaşına kadar meme kanseri gelişme riski %84 yumurtalık kanseri gelişme risk ise %45 dir.

 

BRCA2 gen bozukluğunda ise meme kanseri riski %80 ve yumurtalık kanseri gelişme riski ise %76 dır. Bu genetik bozukluklar mide, kalın bağırsak, prostat ve pankreas kanseri içinde risk faktörüdür. Bu açılardan da hasta ve yakınları incelenmelidir. Bu genetik bozukluk olup olmadığı genetik testlerle ortaya çıkmaktadır.

 

Kimlere genetik test yapalım?

Bu kadınlarda genetik analiz yapılmalıdır. Genetik analiz tıbbı genetik uzmanın değerlendirmesi sonrasında kan verilerek bakılmaktadır. Bu test sonucu pozitif çıkan kadın ve erkekler, kanser (meme yumurtalık mide prostat pankreas vb.) için yüksek riskli olarak değerlendirilerek gerekli önleyici tedbirleri almalıdır.

 

Ailesel Meme Kanseri Nedir?

Ailesinde meme kanser olguları çok olan meme kanser türüne ailesel meme kanseri denilmektedir. Yaklaşık olarak tüm meme kanserlerinin %20’ni oluşturmaktadır. Belli yaşlarda (yaklaşık olarak yaşam boyu) ailesinde meme kanseri olmayan kadında meme kanseri gelişmesi %6 iken, yakın ailesinde meme kanseri olan belli yaşlardaki kadınlarda meme kanseri %11 oranında görülmektedir.

Meme kanserli kadınların birinci derece akrabalarının (anne, kız kardeşi ve kızları) ikinci derecede akrabalar (teyze, hala, büyükanne) genel popülasyona göre daha yüksek risk altında olduğu bilinmektedir. Türkiye’de yapılan araştırmalarda %5-25 arasında değişen genetik risk olduğu bildirilmiştir.

Yapılan bir çalışma, tüm yaş gruplarında meme kanseri oranının, meme kanseri olan kadın kız kardeşlerde, ailesel meme kanseri olmayan kadınlara kıyasla daha fazla olduğunu göstermiştir. Erken tanı ve tedavi, yüksek riskli gruplarda kansere bağlı ölümlerin önlenmesi ve azaltılmasında çok önemlidir. Aile öyküsü değişmez bir risk faktörüdür. Ailsel meme kanserli olgular yüksek riskli gruptadır.

Ailesel ve genetik riskli meme hastaları korunması Nasıldır?

Bu hastalar meme kanseri yüksek riskli kadın olarak kabul edilmektedir.

Risk azaltıcı cerrahi işlemler:

Meme koruyucu mastektomi   (memenin içi boşaltılarak silikon konur)

Meme başı koruyucu cerrahi   (memenin dış kısmı bütün olarak korunur.)

 

Tüm bu riskleri kişiselleştirilmiş meme bakımı ile kişiye özel yaklaşımlarla tedavi edilip süreç yönetilmelidir. Hastalarımızda bu konuda bazen çok telaşlı olabilmektedir. Meme doktorunuz size uygun davranış konusunda yardımcı olacaktır.

NOT: Bu sayfa kapsamı bilgilendirme amaçlıdır. Tedavi edici öneriler bulunmamaktadır. Tanı ve tedavi için meme cerrahınıza danışınız.