Meme İltihapları (Mastitler)

Meme iltihaplanması memede genellikle mikro organizmalar (bakteriler, mantarlar vb.) tarafından oluşturulan reaksiyonlardır. Memede görülen iltihaplar (mastit), hormonların meme üzerinde aktif olduğu dönemler olan 20 ile 50 yaşları arasında sıktır. Menopoz sonrası, memenin iltihaplanması nadirdir. İltihap, meme derisindeki ve etrafındaki mikroorganizmaların memenin içine girmesi veya kan yolu ile ilerleyerek memeye ulaşması yolu ile oluşur. İltihap zamanla püy içeren apseye dönüşebilir. Memede iltihap; kızarıklık, şişlik, ağrı, hassasiyet ve işlev kaybı olarak karşımıza çıkar. Memede ağrı apse varlığında çok şiddetlidir. Meme iltihapları genellikle değişik gruplarda toplanır.

Meme iltihap türleri

1.  Emzirrme döneminde görülen meme iltihapları (puerperal mastit)
2. Emzirme dönemi dışındaki iltihaplar
3. süt kanallarının sürekli iltihabı (periduktal mastit)
4. Granülomatöz mastitler
   
5. Tekrarlayan meme iltihabı ve apseler

Emzirme döneminde görülen meme iltihapları (püerperal mastit): Emzirme dönemlerinin ilk 2. 3. Haftalarda ve özellikle ilk doğumdan sonra ortaya çıkar. Genellikle tek memededir. Hastaların yapılan muayenesinde memede kızarıklık, şişlik, ödem, ağrı, hassasiyet oluşur. Memede apse gelişebilir. Meme iltihaplarında uygun antibiyotik kullanılmasına rağmen %10’u apseleşebilir. İltihabın ve apsenin gelişiminde şeker hastalığı gibi sistemik hastalıklar kolaylaştırıcı rol oynar.

Mastit tedavisi Nasıldır?

Tedavide uygun antibiyotik kullanılması ve apse varlığında apsenin cerrahi olarak boşaltılması gerekmektedir. Bu dönemde çok şiddetli agrı oluşur. İyileşme 7 ila 10 gün içinde olur. Emziren annelerin iltihaplı olmayan memeyi emzirmesi önerilir. Apseli meme ise bir titr ile süt boşaltılmalıdır. Bu süreç anneler tarafından iyi anlaşılmalı olası sorunlar için meme doktoruna başvurabilirler.

Emzirme dönemi dışındaki iltihaplar:Süt verme dönemi dışında meme iltihapları nadir görülür. Vücut direncinin düştüğü
diyabet hastalarında ve olası steroid kullananlarda bu durumlar oluşabilir. Özellikle üç beş haftayı geçen uygun antibiyotik ve drenaj işlemlerine rağmenenflemasyonu gerilemeyen hastalara meme kanseri açısından ileri tetkik yapılmalıdır. Sigara memede iltihaplanmaya neden olabilir. Kesinlikle bırakılmalıdır.

Süt kanallarının sürekli iltihabı:Erişkin hastalarda görülür. Hastaların%80’i sigara içen 40 yaşında kadınlardan oluşmaktadır. sigaranın süt kanallarındaki tahribatına bağlı geliştiği düşünülmektedir. Şeker, kalp hastalığı, böbrek yetmezliği gibi sorunlar bu hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Uygun antibiyotik ve bakım ile iyileşir tekrarlama eğilimindedir. Sigara kesinlikle kesilmelidir.

Granülomatöz Mastitler

Genel olarak bazı alt birimlere ayrılır.

• Tüberküloz (verem) mastitleri
• Mantar mastiti
• İdiyopatik Granülomatöz mastitler.

Tüberküloz Mastiti
Verem mikrobunun (micobakterium tüberkülosiz) memede neden olduğu uzun süren meme iltihaplanmalarına denilmektedir. Ülkemiz gibi verem olgularının yaygın olduğu ülkelerde sık görülür. Genellikle ileri yaşlarda vücut direnci düşük kadınlarda (şeker, böbrek, kalp hastalığı vb) gelişebilir. Bu iltihap türünde memede bir ya da birden çok apse odakları cilde açılmış haldedir. Koltuk altında şişlik ve deriye açılmış apse ağızları olabilir. Bu olgular önce basit meme iltihabı zannedilerek bir iki ay tedavi edilmesine rağmen düzelmezler. Hastaların iyi öykü alınması, iyi muayene edilmesi gerekmektedir. Tedavide anti-verem tedavisi  gerekmektedir. Meme doktorunuz size gerekli uygun tedavi konusunda yardımcı olacaktır.

Mantar Mastiti
Nadir görülen mastit türüdür. Memelerde granulon oluşuna neden olan bir enfeksiyon oluşturmaktadır. Bu hastalık vücut direnci düşük şeker, kalp, Karaciger hastalıları olan bireylerde olur. Tanı yaralardan alınan sürüntü ve iltihaplı dokudan alınan biyopsilerle konur. Uygun mantar tedavisi ilaçlarla dramatik şekilde iyileşir. Bu hastalıkta tanıda özellikle idiyopatik granulomatoz mastitle dikkatlice ayırt edilmeli çünkü birbirlerinin durumunu kötüleştirecek farklı tedavileri yapılmaktadır. Deneyim gerektiren durumlardır.

İdiopatik granülomatöz mastit ve tedavisi Nasıldır?

Memede nedeni tam olarak bilinmeyen hastalıklardan biridir. Genç, doğurganlık çağındaki kadınlarda görülür. Bu hastalığın memede görünümü oldukça korkutucudur. Kadınlar memelerini kaybedeceklerini düşünürler. Meme kanserini taklit edebilir. Uygun antibiyotik kullanılmasına rağmen memedeki iltihap bir, iki ayda geçmez.

Hastalara yapılacak mamografi ve meme ultrasonu da fazla bir bulgu vermez. Garnülomatoz mastitinin tanı için meme biyopsisi gerekir. Tüberküloz ve mantar mastitlerinden ayırt etmek gerekir. Kanser olmadığı kanıtlandıktan sonra tedavisi meme doktoru tarafından düzenlenir. Steroid tedavileri, immün supresörler, antibiyotikler kullanılır. Bazen cerrahi tedavilerde önerilmektedir.  Tedavi her açıdan dikkat ve deneyim gerektirir. Bu hastalığın aylar hatta yıllar sonra tekrarlama riski akıldan çıkarılmamalıdır.

Tekrarlayan meme iltihabı ve apseler:Tedavinin gecikmesi veya yetersiz tedavi edilmesi tekrarlayan meme iltihaplarına neden olur. En sık neden sütün boşaltılamaması, enfeksiyonun seyri ve memenin sağlık durumudur. Sütün tam olarak boşaltılmaması meme kitlelerine ve süt kanal bozukluklarına neden olur. Özellikle şunu belirtelim ki, bir taraf memede enfeksiyon varsa annenin diğer memeden emzirmeye devam etmesi gerekir. İltihaplanan memede süttrille denen aletler ile boşaltılmalıdır.