Meme Kanseri Tarama

Doç. Dr. Mustafa Emiroğlu

Tarama belirtiler ortaya çıkmadan meme kanserinin araştırılmasıdır. Tarama kanserin daha erken evrede bulunmasına yardımcı olur. Anormal doku veya kanser erken saptanırsa tedavi etmek ve sağ kalımı uzatmak mümkündür. Belirtiler ortaya çıktığında kanser yayılmaya başlamış olabilir. Tarama test sonucu anormal ise kanser olup olmadığını belirlemek için daha fazla test yapılması gerekebilir. Bunlara tanısal testler denir.

 

Meme kanseri taraması, başlama yaşı, aralıkları ve maliyeti hala tartışmalıdır. Gelişmiş zengin batı ülkelerinde mamografik tarama önerileri en erken yaş 40 ile 70 yaş arasında ve her yıl bir kez mamografi çekilmesidir. Meme kanser taramalarının yararlarını kısaca incelersek:

 

Mamografik taramanın yararları nelerdir?

Tüm bu yararlı yaklaşımların temelinde kadınların meme kanseri farkındalığı yatmaktadır. Meme kanser tarama yöntemleri şunlardır:

 

Meme kanser tarama yöntemleri hangileridir?

Mamografik Tarama

Kendi Kendine Meme Muayenesi

Klinik meme muayenesi (Doktor tarafından)

MR tarama (Gerekli olan bazı durumlarda)


Meme kanseri taraması, erken tanı için en iyi yoldur. Erken tanı da meme kanserinden en iyi korunma yoludur. Elimizdeki gelişmiş tekniklere göre her kanserin erken bulunması henüz mümkün değildir ama mamografik tarama imkanlar dahilinde en iyi yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Daha iyi bir şey bulunana kadar bu avantajdan yararlanmalıyız.


Mamografik Meme kanseri Tarama

Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Dairesi Başkanlığı’nca yürütülen ulusal meme kanseri tarama programı kapsamında 40-69 yaş arasındaki kadınlara iki yılda bir mamografik tarama KETEM’ler tarafından yapılmaktadır. Bu tarama yaklaşımı ile meme kanseri olan kadınlarda ölüm oranını %20 azaltmıştır. Gelişmiş batı ülkelerinde 40 yaşından sonra 70 yaşına kadar her yıl mamografik meme kanseri taraması yapılmaktadır.

 

Mamografik tarama ne zaman yapılmalı?

Meme kanseri yüksek riskli kadınların 40 yaşından önce mamografik taramaya başlanabilir. Özellikle birinci derecede yakınlarında (annesi, çocuğu vb.) meme kanseri olanlar, radyasyona maruz kalanlar, BRCA1-2, P53 kanser genleri taşıyanlar ve yapılan meme biyopsilerinde atipi saptananlar gibi yüksek riskli hastaların taramaları daha erken yapılmaktadır. Annesinde meme kanseri olan (45 yaşında meme kanseri oldu ise) 10 yıl geriye gidilerek kızında 35 yaşında mamografik tarama yapılabilir. Meme kanseri genleri taşıyıcılar ise tarama yaşı 30 yaşında başlanmaktadır. Bu hastaların meme kanseri taraması meme MR ile yapılabilir.


Tüm bunların yanı sıra yüksek riskli kadınlarda en erken meme kanseri tarama yaşı 25 yaş olmalıdır. Meme yakınmaları nedeniyle doktor muayenesi yapılan kadınlarda 30 yaşından sonra mamografi çekilebilir. 30 yaşından küçük kadınlarım meme yakınma ve incelemesi meme Ultrasonu ile olmaktadır.

 

Meme mamografisi nedir?

Mamografi memenin X ışınlarıyla görüntülenmesine denilmektedir. Bu yöntem ile meme doktorunun muayene ile fark edilemeyen meme anomalilikleri ve olası meme kanseri erkenden tesbit edilmektedir. Çok yararlı ve yaşam kurtaran bir yöntemdir. Tarama mamografisi henüz hiçbir şikayeti olmadan yapılan meme mamografisine denir. Tüm bu işlemler meme radyologu tarafında titizlikle yapılmaktadır. Mamografik tarama ne kadar sürer? Klasik mamografi 10-20 dk ve dijital mamografi ise 5-10 dk sürmektedir.

 

Kendi Kendine Meme Muayenesi

Ülkemizde meme kanseri tanısı konulan kadınların %90’ı memesindeki kitleyi kendileri fark ederek meme doktoruna başvurmaktadır. Bu nedenle kadınların kendi kendilerine meme muayenesi yapmaları önemlidir. Mamaografik taramalara katılsa bile ara dönemlerde gelişebilecek olası kitlelerin tespit edilmesi açısından önemlidir. Kendi kendine muayenenin bir diğer yararı kadınların kendi vücutlarını tanıması ve meme kanseri konusunda duyarlılıklarının artmasını sağlamaktadır.

 

Kendi Kendine Meme Muayenesi Ne zaman yapılmalıdır?

Kendi kendine meme muayenesi, adet gören kadınların temizlendikten sonraki haftada veya adetin 8-10. günlerinde yapılmalıdır. Bu dönemlerde memeler en az hormonal etki zamanıdır. Menopozdaki kadınlar ise ayın belli günleri yapılması önerilir.  Kadınların 20 yaşlarından sonra kendi kendilerine meme muayenesi yapmaları değerlidir. Banyoda veya yatakta sag el ile sol meme, sol el ile sag meme kontrolü yapılır. Bu işlemlere koltukaltı da dahil edilmelidir. Koltukaltı daima meme muayenesinin bir parçası olarak değerlendirilmektedir.


Tüm bu işlemlerde olağan dışı bir durum gözlenir veya saptanır ise daha ileri değerlendirme için meme doktorunuza başvurmalısınız. Meme doktorunuz sorunu inceleyerek sizin kaygılarınızı giderecektir.


Klinik doktor meme muayenesi nasıldır?

Klinik meme muayenesi deneyimli meme doktorları tarafından uygun hastalara önerilmektedir. Bu muayene için özellikle 20 yaşından sonra 40 yaşına kadar üç yılda bir yapılması, sonrasında yılda bir yapılması önerilmektedir. Meme kanseri riskli kadınlarda bu daha sık aralarla yapılmalıdır. Bu işlem için meme doktor ziyareti yapılabilir.

 

MR ile tarama nasıldır?

Kadınların erken yaşlarında yani 20-40 yaşlarında meme yogunlugu yüksekliği nedeniyle momografinin değerliliği düşüktür. Bu dönemde gerekli olan hastalar meme MR ile tarama yapılabilir. Hemen belirtelim bu grup daha çok meme kanseri riski yüksek hastalardır.  Bazen ilaçlı (kontrastlı) MR gerekebilir

NOT: Bu sayfa kapsamı bilgilendirme amaçlıdır. Tedavi edici öneriler bulunmamaktadır. Tanı ve tedavi için meme cerrahınıza danışınız.