Süt iltihaplanması, süt mastiti, Laktasyonel mastit emzirmeme dönemlerinde oluşan meme iltihaplanmasına denilmektedir. Genç annelerde, özellikle ilk doğum sonrası, 2-3 haftalarda memede bakteriyel mikroorganizmaların neden olduğu reaksiyon türüdür.

Meme başından giren bakterilerin neden olduğu bir sorundur son derece sık görülmektedir. Yaklaşık olarak 1/7 annede görülmektedir. Gellikle tek taraflıdır. Ağı, ateş ile gürültü tablosu olan süt iltihaplanması zamanında etkin olarak tedavi edilmelidir.  Sorun büyüyüp apse ve geniş ameliyat gerekebilir.

Süt iltihaplanmasının nedeni Nedir?

• Emzirmede memelerin yeterince boşaltılamaması
• İlk doğum ve emzirme (deneyim azlıgı)
• Çok terleme ve kişisel hijyenin sağlanaması
• Bebeğin yeterince emmemesi
• Uygun olmayan giysi kullanımı
• Annenin bazı kronik hastalıkları (şeker hast. vb.)
• Anne vücut direncinin düşüklüğü

Özellikle belirtelim memelerin yeterince boşalması sağlandığı taktirde memede iltihap gelişmesi oldukça nadirdir.  Birkaç gün boşaltılamayan ve şişlik gelişen memeleri çok dikkat edilmelidir.

Süt İltihaplamasının Belirtileri nelerdir?

• Boşaltılamayan memede birkaç gün içinde hızla gelişen ağrı bizi süt iltihaplaması açısından şüphelendirmesi gerekir.
• Memede şiddetli ağrı, Ateş
• Memede büyüme, şişlik, ödem (önce bölgesel sonra tüm meme)
• Memede kızarıklık, morarma
• Meme ucunda akıntı, sulanma
• Genel vücutta halsizlik, dermansızlık ve bitkinlik
• Emzirme sırasında ve sütyen nedeniyle önce hafif sonrasında şiddetli agrı.
• Bu yakınmalar ortaya çıktığında gecikilmeden tanı konarak tedaviye başlanılmalıdır.

Süt iltihaplaması Tanı Nasıl konulur?

Bu hastalığın tanısı belirtilerin ortaya çıkması sonunu meme doktorunun muayenesi ile anlaşılmaktadır. Tanı genellikle klinik olarak konulmaktadır. Tanımlanan şikayetlerin oluşmasından sonra yapılan meme muayenesi sırasında bazı kan tahlilleri yapılır bu yaklaşım memedeki iltihaplanmasının şiddetini tanımlamak için gereklidir. Meme Muayenesi ek olarak meme görüntüleme yöntemleri de kullanılmaktadır. Meme ultrasonu yapılmalıdır. Bu hastalığın bazı evrelerinde meme apsesi gelişebilir. Bunlar gözden kaçırılmamalıdır.

Sonuç itibariyle klinik meme muayenesi sonrasında bazı kan tahlilleri ve meme ultrasonu kesin tanıyı koydurur. Bazen farklı tanılar için ve ayırıcı tanı gereken olgularda mamografi gerekebilir. Bu konuda meme doktoru sizleri aydınlatabilir.

Süt ilthaplanması tedavi edilmesse ne olur?

Süt ilhaplanması memede bakterilerin neden olduğu reaksiyonlar zinciridir.  Tedavi edilmediği ve uygun tedavi edilmediğinde memede apse gelişebilir. Meme apsesi 1/10 olguda görülmektedir. Dolayısıyla ilthaplanma tespit edildiğinde zaman geçirilmeden tedaviye başlanılmalıdır. Meme apsesinde drenaj çare olur ama bu dönemde bazen memenin belli bir alanı kaydedilebilir. Dikkatli olunmalıdır.

Süt İltihaplanmasının tedavisi Nasıldır?

Süt iltihaplanması tanısı konulduktan sonra hızla tedavi edilerek iyileşme saglanabilmektedir. Düzelme 1-3 gün içinde hızla hissedilir. Bu süreç te en önemli konu her iki memenin emzirmesinin devam edilmesidir. Meme oluşan süt kesinlikle boşaltılmamalıdır. Bazen süt iltihabının geliştiği memede agrı ya da bebeğin o tarafı fazla emmesinden dolayı (bu dönemde sütün dadı değiştiğinden dolayı) memelerin tam olarak boşaltılması sağlanamaya bilinir. Bu dönemde titre ile memelerin boşaltılması gerekmektedir.

• Bu dönemde bazen anneler iltihabın bebeğe bulaşması yayılmasından korkarlar, bu yersiz bir korkudur. Emzirme devam edilmelidir. Süt içindeki yararlı bileşikler onları koruyacaktır.
• Süt iltihabı geliştiğinde etken genellikle bakteriyeldir) uygun antibiyotik tedavi almaları gerekmektedir. Ek olarak ağrı kesici ve ateş düşürücüler de kullanılmalıdır. Bu tedavi 7-10 sürer. Tedavi süresince ilaçların düzenli kullanılması tam olarak bitirilmesi (bazen hastalar rahatlama ile beraber ilaçları zararından korunmak için hızla keserler) gerekmektedir. Süreç dikkatli olarak takip edilmelidir.
• Süreç içerisinde kişisel hijyen dikkat edilmelidir. Ek olarak uygun sütyen kullanılması çok önemli. Pamuklu alttan destekleyici elastik sütyenler yararlı olacaktır. Hem ağrıyı azaltır hem de iyileşme hızlanacaktır. Bebegin uygun emzirilmesi yeniden gözden geçirilmelidir. Bu dönemde istirahat yerinde olur.
• Süt mastiti gelişen memenin temiz tutulması ve bakımının iyi yapılması gereklidir. Sık uygulaması yapılır ve meme masajı bu dönemde yararlı olabilir.
• Tüm uygun tedavilere rağmen süt iltihaplanmalarının yaklaşık olarak 1/10 da meme apsesi gelişebilmektedir. Bu durumda klinik tablo abartılı olarak değişir.

Meme apsesi Tedavisi Nasıldır?

• Meme iltihaplanmasının bazılarında meme apsesi geliştiğinde en sık göze çarpan neden, iltihaplı memenin tam olarak boşaltılamamasıdır. Bu istemiyerek de olsa bazen meydana gelebilir. Antibiyotik tedavisine rağmen gelişir. Memenin lobüler yapısında bazen belli alanların sütden boşalması farklı, gecikerek ve zorlu olabilmektedir. Bu durumlarda da meme apseleri gelişebilir.
• Meme apsesi klinik tablosu iltihaplanmadaki belirtiler abartılı olarak görülür. Agrı şiddetlenir ateş 39 aşabilir, ciddi huzursuzluk oluşmaktadır. Bu durumlarda yapılacak klinik meme muayenesine ek olarak meme ultrsanografisi yapılmalıdır. Bu tanıyı %100 koydurur.
• Tedavisinde ilk yapılacak işlem meme apsesinin uygun bir şekilde İgne ile boşaltılması gerekmektedir. Drene edilen sıvı (püy) mikrobiyolojik olarak incelenir ve kültür antibiyogram yapılır. Ek olarak bebeği ve anneyi koruyucu uygun antibiyotik kullanılması gerekmektedir. Bazen iğne ile boşaltılması yeterli olmaz ise bu süreç de genel anestezi altında meme apsesinin boşaltılması yıkanması ve temizlenmesi gerekmektedir. İyileşme hızla olur.
• Bu dönemde yani meme apsesi döneminde apseli memeden emzirilmemelidir. Fakat ayni memenin sütünün boşaltılması gereklidir. Titre ile bu işlem yapılır. Diğer meme  (sağlam taraf) emzirmeli kesilmemeli.

Bu dönem biraz daha sıkıntılıdır. Sabırlı olunmalıdır. Tedavi 10-12 gün sürmektedir.

Süt mastiti ve olası sorunları nasıl engellenir?

• İlk ve en önemlisi sütün memeden tam olarak boşaltılması sağlanmalıdır.
• Meme ve kişisel temizliğe dikkat edilmelidir.
• Uygun emzirme teknikleri uygulanmalı sık sık emzirilmelidir.
• Annenin deneyimi ve psikoloji son derece değerlidir.
• Uygun pamuklu, destekleyici elastik sütyen kullanılmalıdır.
• Bu dönemde Sigara kesinlikle uzak durulmalıdır.
• Tedavi özenle yapılmalı ve süreç takip edilmelidir.